بررسی واج آرایی واژه های بسیط چندهجایی در زبان فارسی

هدف از انجام این پژوهش، بررسی واج آرایی واژگان بسیط چند هجایی در زبان فارسی است. مطالع? آرایش هسته هجاها نسبت به هم در واژگان بسیط دوهجایی، نوع آرایش هجاها به لحاظ وزنی و بررسی توالی همخوان ها در مرز هجاها و میزان تحقق قانون مجاورت هجا در واژه های بسیط چندهجایی مواردی هستند که در این تحقیق توصیفی- تحلیلی به آنها پرداخته شده است. جهت بررسی این موارد، 9553 واژ? بسیط چندهجایی، اعم از واژه های فارسی سره و وام-واژه ها، از فرهنگ لغت یک جلدی مشیری استخراج شد و همراه با اطلاعات واج شناختی مربوط به هر واژه از جمله تعداد هجاها، واج نگاری واژه ها، وزن هست? هجاها، وزن هجاها، انواع توالی ها در مرز هجا و تفاوت رسایی آنها مورد بررسی آماری قرار گرفتند. بررسی داده های تحقیق نشان می دهد که در 62% از داده های دوهجایی، هسته ها به لحاظ وزنی نسبت به هم متفاوت هستند. بررسی آرایش هجاها به لحاظ وزنی نشان می دهد که در 62% از واژه های بسیط دوهجایی وزن هجای دوم نسبت به هجای اول سنگین تر است و در واژه های دارای بیش از دو هجا نیز شاهد 24% الگوی وزنی متناوب هستیم و نتایج نشان می دهند که الگوی وزنی شبه یکنواخت با میزان 63% پربسامدترین الگوی وزنی در این دسته از واژه هاست. همچنین، بررسی انواع توالی ها در مرز هجاها نشان می دهد که در 45% از توالی ها افت رسایی مشاهده می شود و در سایر توالی ها شاهد رسایی یکسان یا افزایش رسایی هستیم. در نتیجه می توان گفت قانون مجاورت هجا در زبان فارسی به طور کامل رعایت نمی شود و چنین محدودیتی در واج آرایی زبان فارسی وجود ندارد.